بررسی بن مایه های اجتماعی صور خیال در صد غزل حافظ

خواجه حافظ شیرازی یکی از شاعران بلندآوازه ی ادبیات پربار و غنامند دری بوده که در تبلور اندیشه های عرفانی و عاشقی، در شعری و متداول کردن اشعار سیاسی و اجتماعی در ادبیات دری نقش بزرگی را ایفا کرده است. ازآنجایی که مسئله اجتماعی در روزگار حافظ در آفرینش صورخیال او تأثیر گذاشته است ما بر آن شدیم تا بن مایه های اجتماعی صورخیال در 100 غزل حافظ شیرازی را بررسی کنیم و بسامدی از آن ها اعلام بداریم تا به درک عمیقی از اوضاع آن دوران برسیم. روش تحقیق ما در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و به روش اسنادی و کتابخانه ای انجام پذیرفته است. وی، صورخیال را در خدمت بیانِ دردهای اجتماعی و اوضاع اسفناک جامعه گرفته، به طوری که در تشبیه و استعاره، موضوعات مرتبط با مشبه دربرگیرنده ی مقوله هایی مانند: طبقات اجتماعی، معضلات اجتماعی و رذایل اخلاقی است و از سوی دیگر موضوعاتی از قبیل عناصر طبیعی، اشیاء، حیوانات و عناصر انتزاعی در ارتباط با مشبه به قرار می گیرد. درمجموع، موضوعات و تصاویر ومتخب شاعر، بیانگر تفکر و جهان بینی اوست. تصاویر مربوط به نابسامانی اوضاع جامعه و ریا مردم زمانه از وجه پررنگ شعر شاعر است و از بسامد بالایی برخوردار است.